Geluk of wijsheid

Daar zat ik dan, in een goed gevulde zaal in de Meerse te bedenken wat ik zou zeggen. Want de onvermijdelijke vraag kwam er aan. En dat gebeurde ook. “Wat hééft u met dit onderwerp?” vraagt dagvoorzitter Frénk van der Linden. En dan komt het als vanzelf.
“Ik wás dat meisje van dertien, net als deze jonge ervaringsdeskundigen hier naast me. En ik wou dat ik toen werd gehoord en gezien.” Het was eruit voor ik er erg in had.

Ik had geluk. Ik kwam er doorheen. Door schade en schande, dat wel. Ik had het liever anders gezien. Het is mijn persoonlijke ervaring en zeker deel van de reden dat dit thema me, ook als bestuurder, zo na aan het hart ligt. Ik weet hoe het voelt, ik weet hoe onzichtbaar je bent, ik weet waarom het zó nodig is dat een leerkracht, familielid of hulpverlener je ziet staan en je stem hoort. Ook als die stem zacht is.
Die ervaring helpt als er een krachtig bestuurlijk signaal moet worden gegeven in het belang van kinderen en jongeren.

Haarlemmermeerse kinderen en jongeren hebben zelf luid en duidelijk laten weten dat ze hulp en zorg nodig hebben als hun ouders gaan scheiden. Dat is één van de uitkomsten van het Jeugdonderzoek uit 2015. En is dus tot één van de vijf prioriteiten benoemd van het jeugdbeleid. Voor en door Haarlemmermeerse kinderen en jongeren. Geen geluk dus, maar wijsheid. Wijsheid vooraf.

Natuurlijk begint het thuis. Ouders zijn als eerste verantwoordelijk voor hun kinderen bij een zeer ingrijpende verandering als een scheiding. Het probleem is dat zij dat vaak niet kunnen. Ze zijn vaak zo bezig met zichzelf dat ze onvoldoende in staat zijn het belang van de kinderen te zien, laat staan voorop te stellen.
Bij een vechtscheiding geldt dit in het kwadraat. Ik hoef de voorbeelden niet te schetsen, die kent iedereen. Uit eigen ervaring of omgeving. Ze zijn steeds weer schrijnend, pijnlijk en vol verdriet.

Als het thuis niet gaat is het zaak dat er snel en adequaat hulp of ondersteuning is. Voor de ouders, zodat zij zelf de zaak weer op de rails krijgen. Voor de kinderen, die er niet om gevraagd hebben, er vaak niks van begrijpen en altijd in een loyaliteitsconflict komen.
En om te voorkomen dat een scheiding uitmondt in een vechtscheiding is het nodig dat de cirkel om het gezin heen signalen herkent, elkaar snel en goed begrijpt en ondersteunt of ingrijpt als dat nodig is. Voor het uit de hand loopt.
En áls het uit de hand loopt moeten we er ook staan. Met ‘we’ bedoel ik zowel familie en vrienden als leerkrachten en hulpverleners. Met altijd het belang van de kinderen voorop.

In Haarlemmermeer doen we er alles aan om te zorgen dat zowel leerkrachten als hulpverleners goed geïnformeerd zijn en signalen snel herkennen en kunnen delen. Zij kunnen het gesprek over de scheiding tussen ouders normaliseren en hen aanspreken op hun verantwoordelijkheid jegens hun kinderen. Te leren kijken en te luisteren door de ogen en oren van hun kind. We bieden ouders de kans bijvoorbeeld via workshops met jongeren te leren begrijpen wat de impact is van hun keuzes en gedrag op hun kinderen.
En misschien wel het belangrijkste, kinderen en jongeren kunnen een buddy krijgen. Een jongere die het ook heeft meegemaakt, die hen advies maar vooral een luisterend oor biedt.
Dat is zó nodig. Zodat het niet aankomt op geluk.

Marjolein Steffens- van de Water